تعاریف:
اختراع چيست؟
طبق ماده(1) قانون ثبت اختراعات، طرح‌هاي صنعتي و علائم تجاري (مصوب 3/11/86 مجلس شوراي اسلامي)، اختراع نتيجه فكر فرد يا افراد است كه براي اولين بار فرآيند يا فرآورده‌اي خاص را ارائه مي‌كند و مشكلي را در يك حرفه، فن، فنّاوري، صنعت و مانند آنها حل مي‌نمايد.
پتنت چیست؟
گواهینامه پتنت یا حق ثبت اختراع از سوی مراجع قانونیا به مختـــرع يا نمـايندة قانوني او براي مــدت محـدودي (حداکثر بيست سال) در ازاي افشاي جزئيات اختراع براي عموم، اعطا مي‌گردد.حمايت پتنت به اين معنا است كه از اختراع ثبت شده نمي‌توان بدون اجازة دارندة پتنت به هر گونه استفاده ی تجاری نمود.
چه نوع اختراعاتي قابل‌ثبت مي‌باشند؟
طبق ماده (2) قانون، اختراعاتي قابل ثبت مي‌باشند كه حاوي ابتكار جديد و داراي كاربرد صنعتي باشد. ابتكار جديد عبارت است از آنچه كه در فن يا صنعت قبلي وجود نداشته و براي دارنده مهارت عادي در فن مذكور معلوم و آشكار نباشد و از نظر صنعتي، اختراعي كاربردي محسوب مي‌شود كه در رشته‌اي از صنعت قابل ساخت يا استفاده باشد. مراد از صنعت، معناي گسترده آن است و شامل مواردي نظير صنايع دستي، كشاورزي، ماهيگيري و خدمات نيز مي‌شود.
چه مواردي از حيطه حمايت از اختراع خارج مي‌باشند؟
طبق ماده (4) قانون، موارد زير از حيطه حمايت از اختراع خارج‌اند:
الف- كشفيات، نظريه‌هاي علمي، روش‌هاي رياضي و آثار هنري
ب- طرح‌ها و قواعد يا روش‌هاي انجام كار تجاري و ساير فعاليت‌هاي ذهني و اجتماعي
ج- روش‌هاي تشخيص و معالجه بيماري‌هاي انسان يا حيوان.
اين بند شامل فرآورده‌هاي منطبق با تعريف اختراع و مورد استفاده در روش‌هاي مزبور نمي‌شود.
د- منابع ژنتيك و اجزاء ژنتيك تشكيل‌دهنده آنها و همچنين فرآيندهاي بيولوژيك توليد آنها
ه- آنچه قبلا در فنون و صنايع پيش‌بيني شده‌باشد.
فن يا صنعت قبلي عبارت است از هر چيزي كه در نقطه‌اي از جهان از طريق انتشار كتبي يا شفاهي يا از طريق استفاده عملي و يا هر طريق ديگر، قبل از تقاضا و يا در موارد حق تقدم ناشي از اظهارنامه ثبت اختراع، افشاء شده باشد.
در صورتي كه افشای اختراع ظرف مدت شش‌ماه قبل از تاريخ تقاضا يا در موارد مقتضي قبل از تاريخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.
و- اختراعاتي كه بهره‌برداري از آنها خلاف موازين شرعي يا نظم عمومي و اخلاق حسنه باشد.
براي ثبت اختراع چه مداركي لازم است؟
طبق ماده 6 آئين‌نامه اجرايي قانون ثبت اختراعات، طرح‌هاي صنعتي و علائم تجاري، مدارك زير بايد ضميمه اظهارنامه شود:
1) توصيف اختراع
2) ادعا يا ادعاهاي اختراع
3) خلاصه‌اي از توصيف اختراع
4) نقشه يا نقشه‌ها، در صورت لزوم
5) مدارك مثبت هويت متقاضي و مخترع
6) درخواست كتبي مبني بر عدم ذكر اسم مخترع، چنانچه مخترع نخواهد اسم وي ذكر شود
7) مدارك مربوط به حق تقدم كه بايد همزمان با تسليم اظهارنامه يا حداكثر ظرف 15 روز از آن تاريخ تسليم شود
8) رسيد مربوط به پرداخت هزينه‌هاي قانوني
9) مدارك نمايندگي، در صورتي كه تقاضا توسط نماينده قانوني به عمل آيد
آيا براي ثبت اختراع حتماً بايد خود مخترع اقدام نمايد؟
خير، تقاضاي ثبت اختراع مي‌تواند توسط وكيل مخترع نيز انجام شود. در اين صورت، تقاضانامه بايد همراه با اصل وكالتنامه با رونوشت يا فتوكپي برابر اصل شده ضميمه اظهارنامه شود.
اعتبار گواهينامه ثبت اختراع چند سال است؟
در ايران، مدت اعتبار گواهينامه ثبت اختراع بنابر تقاضاي تقاضاي مخترع مي‌تواند 5، 10، 15و يا نهايتاً 20 ساله باشد كه بايد صراحتاً درگواهينامه ثبت اختراع قيد شود.